بررسی آگاهی تغذیه ای بیماران دیابتیک نوع ۲ مراجعه کننده به بیمارستان حضرت رسول اکرم(ص) در سال ۱۳۸۲

زمینه و هدف: دیابت از جمله شایع ترین بیماری های غیرواگیر بوده و از مشکلات مهم بهداشتی ـ درمانی ایران و جهان می باشد. امروزه در بیماران دیابتیک تیپ 2، رعایت رژیم غذایی اهمیت ویژه ای دارد. از اصول اساسی در پیشگیری از بروز عوارض در این بیماران، افزایش سطح آگاهی آنان از نحوه درمان، علایم، عوارض و تغذیه می باشد. به منظور برنامه ریزی آموزش تغذیه برای بیماران دیابتیک، داشتن اطلاعات زمینه ای از سطح آگاهی آنها ضروری است. هدف از انجام این مطالعه، تعیین سطح آگاهی تغذیه ای بیماران دیابتیک تیپ 2 مراجعه کننده به درمانگاه غدد بیمارستان حضرت رسول اکرم(ص) بود. روش کار: در یک مطالعه مقطعی( cross sectional )، 160 بیمار مبتلا به دیابت تیپ 2 شناخته شده که در سال های 1382-1381 به درمانگاه غدد بیمارستان حضرت رسول اکرم(ص) مراجعه کرده بودند، مورد بررسی قرار گرفتند. روش نمونه گیری از نوع غیر احتمالی در دسترس بود. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه ای شامل دو بخش بود که به طریقه مصاحبه تکمیل شد. در بخش اول، اطلاعات جمعیت شناختی(سن، جنس، تحصیلات، مدت زمان بیماری و ...) و در بخش دوم، سطح آگاهی تغذیه ای بیماران بررسی شد. اطلاعات به دست آمده توسط نرم افزار آماری spss ( version 11.5 )، توصیف و تجزیه و تحلیل شد. آگاهی نسبت به هر زیر گروه غذایی و آگاهی کل به صورت متغیر کمی با در نظر گرفتن امتیاز برای پرسش ها تعیین شد. از آزمون های آماری t-test ، correlation و anova برای مقایسه امتیاز آگاهی برحسب متغیرهای زمینه ای استفاده شد. یافته ها: در این مطالعه 160 بیمار دیابتیک تیپ 2 مورد بررسی قرار گرفتند. در حدود 51%(81 نفر)، زن و 49%(79 نفر)، مرد بودند. میانگین سنی بیماران، 13 ± 61 سال به دست آمد. 3/26% از بیماران، تحت درمان با انسولین بودند و 5/57% آنها از قرص استفاده می کردند. میانگین طول مدت ابتلا به دیابت، 4/6 ± 5/10 سال بود. 32% بیماران از هیچ رژیم غذایی خاصی استفاده نمی کردند. متوسط امتیاز آگاهی از گروه نان و غلات، 8/15 از 21؛ گوشت، 7/14 از 21؛ لبنیات، 2/12 از 20؛ چربی ها، 5/11 از 21؛ سبزیجات، 4/11 از 15؛ میوه جات، 2/11 از 17 و گروه متفرقه، 3/15 از 21 به دست آمد. میانگین کل امتیاز آگاهی تغذیه ای در حدود 12 ± 92 از 130 به دست آمد. بین آگاهی تغذیه ای و سطح سواد، همبستگی مثبت معنی دار وجود داشت. بین طول مدت بیماری و سن بیماران با آگاهی تغذیه ای ارتباط منفی معنی دار دیده شد. بیماران با سابقه خانوادگی دیابت آگاهی بیش تری نسبت به گروه بدون این سابقه داشتند و این اختلاف نیز از نظر آماری معنی دار بود. نتیجه گیری کلی: در این مطالعه دیده شد که سطح آگاهی تغذیه ای بیماران دیابتیک در حد متوسط قرار دارد. با داشتن این زمینه آگاهی، به نظر می رسد می توان با آموزش مناسب در کنترل عوارض این بیماران موفق بود.